Categorie: Techniek Nieuws

Ping! Weer een like op je Instagram-post. Superleuk natuurlijk, maar wat als je nergens meer naartoe kunt zonder een foto voor Insta te maken? Of teleurgesteld en zelfs verdrietig bent als je niet genoeg likes krijgt? Kortom: Instagramverslaving.

NOS Stories zocht uit wat het platform allemaal uit de kast haalt om jou zolang mogelijk te laten scrollen, swipen en liken, en wat voor effect dat op je heeft.

NOS Stories vroeg volgers naar hun Instagramgedrag. Van de 4500 mensen die een vragenlijst invulden, vindt 40 procent zichzelf verslaafd aan Insta. Eén op de tien geeft aan dat sociale contacten, school en werk lijden onder hun Instagramgebruik. Ruim 4 procent zegt zelfs in paniek te raken als ze niet kunnen scrollen.

Om te zorgen dat je zo lang mogelijk blijft plakken in de app, heeft Instagram een heel leger aan psychologen en designers ingezet. “Die weten precies hoe je moet inspelen op de diepste verlangens van mensen, bijvoorbeeld het verlangen om leuk gevonden te worden. Als je dat weet uit te buiten en in een app-vorm kunt gieten, dan heb je een soort mentale heroïne gecreëerd”, legt gedragspsycholoog en designer Tom de Bruyne uit.

Hoe verslavend is Instagram?

Dat Instagram zo verslavend is, komt vooral door wat onderzoekers een ‘variabele beloning’ noemen. Dat betekent dat het aantal likes en comments dat je krijgt (en van wie) iedere keer kan verschillen. Dat maakt het zo aantrekkelijk: de app is niet voorspelbaar.

Ook het eindeloos kunnen scrollen op je tijdlijn en klikken door de stories heeft effect. Je moet echt zelf initiatief nemen om te stoppen. En dat is volgens De Bruyne voor een mens lastiger dan doorscrollen. Denk aan bijvoorbeeld Netflix. Je moet meer moeite doen om de volgende aflevering niét te kijken, dan wel. “En dat is precies de bedoeling van Insta, want hoe langer je blijft scrollen, hoe meer reclames je ziet en hoe meer geld Instagram aan je verdient.”

Een like op je foto krijgen kan volgens onderzoekers hetzelfde met je hersens doen als een beloning ontvangen of als iemand iets liefs zegt. Als je heel weinig likes krijgt, is het omgekeerde waar. Je kunt je ongelukkig en zelfs verdrietig voelen. “Daar komt de behoefte vandaan om constant online te willen zijn, en dat onrustige gevoel als je niet even dat shotje Insta toegediend hebt gekregen”, legt De Bruyne uit.

De hunkering naar likes heeft volgens onderzoekers ook invloed op het ‘normale’ leven, net als andere verslavingen. “Ik kijk altijd vol verbazing naar duckfacende meisjes die van hun Amsterdam-trip een theatershow maken voor hun volgers”, zegt De Bruyne. Ook gaan mensen op zoek naar plekken om foto’s te maken, terwijl ze anders niet naar die locaties zouden afreizen. Zo bezochten Instagrammers massaal een bezoekje aan dit chemische meer in Siberië, op zoek naar het perfecte plaatje.

Maar voor de volgers van NOS Stories is Insta meer dan dat. Het is de manier om beter in contact te blijven met vrienden die ze niet meer zo vaak spreken bijvoorbeeld. Ook worden ze blij van leuke foto’s en sommigen geven aan inspiratie op te doen voor bijvoorbeeld kunstprojecten. “Instagram is ook vooral heel leuk”, legt De Bruyne uit. “Het is niet voor niks dat we zo graag op de app zitten. Maar zodra het je leven gaat beïnvloeden, dan wordt het een probleem.”

Een Instagram zonder likes

De makers van Insta lijken zich de laatste tijd te beseffen dat ze een grote impact hebben op het leven van hun gebruikers. Daarom proberen ze je een beetje te helpen om niet al te verslaafd te raken. Zo is het platform aan het experimenteren met een Instagram zonder likes. En ook kun je een maximum aantal minuten aan schermtijd instellen in de app. Je krijgt dan een melding op het moment dat je die schermtijd overschrijdt. Instagram zegt op die manier er alles aan te doen om gebruikers te beschermen.

Ondanks alle symptomen is een ‘Insta-verslaving’ niet officieel erkend in de psychologie en er is geen officieel behandelplan voor. Maar je kunt zelf wel degelijk wat doen om die schermtijd naar beneden te krijgen. “Verwijder de app van je homescreen, of zelfs helemaal van je telefoon. Laat jezelf maar een paar keer per dag even kort kijken op de app. Dan kun je de rest van de tijd meer met vrienden verbinden en je echt focussen op andere dingen. Daar word je uiteindelijk nog veel gelukkiger van”, zegt De Bruyne.

De topman van entertainmentbedrijf Disney, Bob Iger, is uit de raad van bestuur van Apple gestapt. Zijn vertrek wordt in verband gebracht met de videostreamingdienst die Apple in november wil lanceren. Disney begint eveneens een streamingdienst en de rol van Iger bij Apple kwam daardoor onder druk te staan.

Iger zat sinds 2011 in de raad van bestuur van het techbedrijf en was een persoonlijke vriend van Apple-oprichter Steve Jobs, die tot zijn dood in 2011 in de raad van bestuur zat van Disney. Hun band ging nog verder terug. Al in 2006 had Iger een doorslaggevende rol in de acquisitie van animatiestudio Pixar, waar Steve Jobs destijds een meerderheidsbelang in had.

In een verklaring prijst Iger Apple-topman Tim Cook en het techbedrijf. “Apple is een van de meest bewonderde bedrijven ter wereld, en staat bekend om de kwaliteit en integriteit van zijn producten en mensen. Ik ben eeuwig dankbaar dat ik als lid van de raad van bestuur heb mogen dienen.”

Rolmodel

Apple noemt Iger een vriend en “een rolmodel voor een hele generatie van leiders”. “Hij leidt met zijn hart en was altijd vrijgevig met advies en zijn tijd. Hoewel we zijn bijdragen als lid van de raad van bestuur zeer zullen missen, respecteren we zijn beslissing. We hebben er alle vertrouwen in dat onze relatie met Bob en Disney nog lang zal blijven bestaan.”

Experts verwachten de komende tijd een felle strijd om de kijker nu Disney en Apple zich in de streamingmarkt gaan mengen met eigen diensten. Videodienst Disney+ begint op 12 november in de VS, Canada en Nederland en is tot die tijd gratis beschikbaar. Apple TV+ moet op 1 november van start gaan in meer dan 100 landen, waaronder Nederland.

De politie leunt steeds meer op slimme camera’s, slimme microfoons en apparaatjes die je wifi-signaal peilen om te weten dat je langsloopt. Burgers vinden dat in stadscentra prima, maar bijvoorbeeld niet bij hun eigen woning. Ook mogen die slimme sensoren niet leiden tot minder blauw op straat.

Dat blijkt uit gesprekken die het Rathenau-instituut voerde met zo’n vijftig burgers, in opdracht van de politie.

Onder meer in Rotterdam en Eindhoven zijn projecten waarbij bijvoorbeeld vechtpartijen kunnen worden herkend door microfoons en slimme camera’s, zonder dat er iemand meekijkt of meeluistert. Bij een vechtpartij wordt dan een alarmsignaal gegeven.

Uitgaansgebieden

Uit het onderzoek blijkt dat burgers niet het gevoel willen krijgen dat ze continu bekeken worden. Ook moet er genoeg worden nagedacht over de beveiliging van persoonsgegevens en over hoe die worden gebruikt.

“Burgers denken er best genuanceerd over”, zegt Melanie Peters, directeur van het Rathenau-instituut. “Opleiding, woonplaats en leeftijd speelde daarbij niet echt een rol.”

De politie zegt het onderzoek te hebben laten uitvoeren omdat ze “zorgvuldig wil omgaan” met het vertrouwen van burgers. “De grote techbedrijven hebben dat verspeeld door er te gemakzuchtig mee om te gaan”, zegt Theo van der Plas, bij de politie verantwoordelijk voor digitalisering. “Dat willen wij voorkomen.”

Volgens Lotte Houwing van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom, die meewerkte aan het rapport, kan daar wel beter over worden nagedacht. “We missen bij de politie een visie op de lange termijn”, zegt ze. “Voor je het weet hebben we straks een landelijk dekkend netwerk van slimme camera’s en microfoons.” En daarmee zouden burgers dus wél continu in de gaten worden gehouden – iets dat ze volgens het onderzoek nou juist niet willen.

Niet alleen de politie

Volgens Van der Plas is de inzet van slimme sensoren iets waar de hele samenleving over moet nadenken, niet alleen de politie. Van de 1,5 miljoen beveiligingscamera in Nederland zijn er namelijk maar 500 tot 1000 in handen van de politie; de rest wordt ingezet door bedrijven en particulieren. De politie kan de beelden van die camera’s wel weer opvragen.

Houwing van burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom beaamt dat. “Veiligheid is belangrijk, maar heeft grenzen”, zegt ze. “Als je buurman een beveiligingscamera in zijn huis heeft staan, zou ik wel controleren of alleen zijn tuin op het beeld staat, zodat jouw privacy gewaarborgd blijft.”